autor: redaktor an. Małgorzata Budz
Franciszkowy plac budowy? Czy komuś to hasło coś mówi? Jeżeli udało się wam być na tegorocznych roratach to na pewno obiło się wam o uszy to określenie. Ale tak właściwie dlaczego akurat Franciszek?
Myślę, że tylko garstka z nas wie, że to właśnie on 800 lat temu pierwszy zbudował stajenkę w miejscowości Greccio we Włoszech. I to właśnie on dał początek wspólnocie “braci mniejszych”, czyli franciszkanów.
Święty Franciszek żył w czasach, w których społeczeństwo było podzielone na bogatych i biednych, ważnych i mniej ważnych itd. Sam uważał się za mniejszego gdyż odkrył, że Bóg, w którego uwierzył i którego pokochał jest pokorny. To właśnie uniżenie się samego Boga, aby stać się sługą każdego, mimo bycia Panem całego wszechświata, kierowało Franciszkiem w tworzeniu późniejszego zakonu franciszkanów. Młody chłopak zrezygnował z wygodnego życia na rzecz spotkania z Bogiem w samotności i odkrywania jego głębi w okolicznych kościołach. Po tych doświadczeniach postanowił się przełamać i zaczął służyć trędowatym i najuboższym. Za jego przykładem poszli inni, którzy chcieli żyć tak, jak on. Zebrało się ich dwunastu.
W 1209 roku udali się oni do papieża Innocentego III prosić o zgodę na ten sposób życia. Papież przychylił się do ich prośby. Oficjalny tekst reguły został zatwierdzony dopiero przez papieża Honoriusza III w 1223 r., jednak to właśnie 1209 rok uznaje się za powstanie ruchu franciszkańskiego. Zakon rozwijał się bardzo dynamicznie. Tuż przed śmiercią Franciszka liczył prawie pięć tysięcy braci. Był to moment, w którym zaczęto się zastanawiać nad ustrukturyzowaniem tak licznej grupy. Trzeba zwrócić uwagę na pojawiające się różnice poglądów, np. w przypadku starszych braci, którzy może już nie do końca byli w stanie wieść życie w drodze. Dlatego z biegiem lat powstały trzy zakony: Braci Mniejszych Konwentualnych, Braci Mniejszych Kapucynów i Braci Mniejszych (zwanych bernardynami, o których była mowa w ostatnim wydaniu). Obecnie wcześniejsze różnice nie są już tak istotne, bowiem wszystkich łączy pragnienie realizacji rad ewangelicznych w codziennym życiu. Ukazują to trzy węzły na białym sznurze, które charakteryzują naśladowców Franciszka.
No ale tak naprawdę o co chodzi w tej kolejnej regule i sposobie życia?
„Reguła i życie braci mniejszych polega na zachowywaniu świętej Ewangelii Pana naszego Jezusa Chrystusa przez życie w posłuszeństwie, bez własności i w czystości.”
Tak brzmi część pierwszego rozdziału reguły. Więc tak naprawdę od razu wiemy, że najważniejsza dla naszego głównego bohatera, założyciela zakonu była EWANGELIA, a dokładniej życie według niej. Sposób myślenia i postępowania świętego Franciszka został zdominowany przez tajemnicę Wcielenia Syna Bożego. Pragnął on postrzegać rzeczywistość i postępować jak jego Mistrz. Ważne jest też zrozumienie trzech zobowiązań: posłuszeństwa, życia bez własności i czystości. Posłuszni powinniśmy być na wzór Chrystusa, który „dla nas stał się posłuszny swojemu Ojcu aż do śmierci, a była to śmierć na krzyżu”. Jest to wymagająca i pełna wyrzeczeń droga, ale idąc nią jesteśmy pewni, że zmierzamy do celu jakim jest zbawienie. Życie bez własności wiąże się z niemałą pokorą, bowiem żaden z braci nie ma własnych oszczędności, a nawet to, co sam zarabia oddaje do wspólnej skarbonki. Nasz święty widział, jak bardzo niszczy i dzieli ludzi podejście do pieniądza. Wyrzekł się ich i do dziś zakon utrzymuje się z tego, co dostaną w ofierze luz uzyskają pracą własnych rąk. Trzecim zobowiązaniem jest czystość, która jak obecna jest w życiu mężczyzny i kobiety, tak samo wiąże ona każdego zakonnika z Bogiem. Taki wymiar życia wybrał Chrystus i tak samo postąpił św. Franciszek, dając braciom przykład i uzasadniając ślub czystości, który składają. Ważnym elementem związanym z regułą franciszkanów jest też przykład życia Ewangelią. Słynne zdanie: ,,słowa uczą, przykłady pociągają” to w skrócie określenie tej idei. Biedaczyna z Asyżu, bo tak także określa się założyciela franciszkanów, prosił braci, aby zawsze byli katolikami i głosili naukę zgodną z nauczaniem Kościoła. Zasadę tą nadal starają się zachowywać obecni zakonnicy.
Z czym jeszcze kojarzymy franciszkanów? Z hasłem pokój i dobro. Są to dwa filary, na których powinno opierać się codzienne życie braci zakonnych.
Nie możemy także zapomnieć, że oprócz silnej relacji i więzi z Bogiem oraz umiłowaniem Kościoła jako Matki święty Franciszek jest nam znany jako ten, który wielkość i cudowność Boga dostrzegał w każdym człowieku, ale także zwierzęciu i innych dziełach stworzonych przez Najwyższego. Jest to najprawdopodobniej jeden z najbardziej rozpoznawalnych elementów jego duchowości.
Na koniec chciałabym polecić książkę ,,Kwiatki świętego Franciszka”, która przybliży Wam jeszcze bardziej historię życia świętego i jego towarzyszy, ich działalność oraz nauczanie.
Myślę, że warto umieścić tu także jedną z modlitw św. Franciszka, która ukazuje to, co dla franciszkanów jest istotne w duchowości:
O Panie, uczyń z nas narzędzia Twojego pokoju,
Abyśmy siali miłość tam, gdzie panuje nienawiść;
Wybaczenie tam, gdzie panuje krzywda;
Jedność tam, gdzie panuje zwątpienie;
Nadzieję tam, gdzie panuje rozpacz;
Światło tam, gdzie panuje mrok;
Radość tam, gdzie panuje smutek.
Spraw abyśmy mogli,
Nie tyle szukać pociechy, co pociechę dawać;
Nie tyle szukać zrozumienia, co rozumieć;
Nie tyle szukać miłości, co kochać;
Albowiem dając, otrzymujemy;
Wybaczając, zyskujemy przebaczenie,
A umierając, rodzimy się do wiecznego życia.
Przez Chrystusa Pana naszego.
Amen.
O jakim zakonie chcielibyście dowiedzieć się w następnym wydaniu? Czekamy na Wasze propozycje na: redakcja.amicus@gmail.com