autor: redaktor an. Jan Kowalski
Parafia pw. Zesłania Ducha Świętego w Nowej Górze.
Nowa Góra – miejscowość położona w województwie małopolskim, w gminie Krzeszowice, na zachód od Krakowa.
Parafia Nowa Góra należy do Archidiecezji Krakowskiej, dekanatu Krzeszowice, a kościół parafialny jest pod wezwaniem Zesłania Ducha Świętego. Powstała ona prawdopodobnie przed rokiem 1276 i jest jedną z najstarszych parafii w Polsce. Za datę jej erygowania przyjmuje się 3 września 1313r, a w latach 1335 -1969 była siedzibą dekanatu nowogórskiego.
Pierwszy kościół pod wezwaniem Ducha Świętego był drewniany. Został zbudowany prawdopodobnie w połowie XIII w. i najprawdopodobniej został spalony lub zniszczony. Jego fundatorem był dziedzic Nowej Góry – Wacław Brandysz. W jego miejsce powstał kolejny, tym razem już murowany, jednak brakuje dokładnych informacji o nim – we wszystkich wzmiankach pojawia się jedynie, że w 1598 w Nowej Górze był kościół murowany pod wezwaniem św. Michała.
Pod koniec XV w., powstała szkoła parafialna, dzięki której młodzi ludzie mogli zostać nauczycielami lub przyjąć święcenia kapłańskie. Z końcem XVII w. przestała ona działać, jednak w XVIII wieku wznowiła działalność. W zapiskach pojawia się informacja, że z końcem XVI w. świątynia była bogato wyposażona w szaty i przedmioty liturgiczne.
Podczas potopu szwedzkiego doszło do uszkodzenia kościoła, wobec czego po odbudowie
w 1665 r. bp. Mikołaj Oborski ponownie dokonał konsekracji ołtarza głównego.
W 1631 r., założono bractwo św. Aniołów Stróżów opiekujące się świątynią i chorymi.
W XVII w. powstały również bractwo Miłosierdzia i Różańcowe.
W pierwszej połowie XVIII w. dokonano odnowy kościoła, odbudowy plebanii, urządzono nowy cmentarz i otwarto Parafialną Kopalnię Galmanu.
W październiku 1875 r., wybuch pożar, który zniszczył kościół, uratowano z niego jedynie dzwonnicę i zakrystię kościoła. W wyniku tego hr. Artur Potocki postanowił wybudować nowy kościół. W niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego bp. Albin Dunajewski poświęcił kamień węgielny pod budowę. Budowa kościoła trwała 20 lat, gdyż brakowało funduszy na dokończenie prac. W tym czasie nabożeństwa odprawiano w drewnianym ratuszu.
11.09.1896 r. bp. Jan Puzyna, dokonał poświęcenia nowopowstałej świątyni. Jest to kościół, który istnieje do dziś. Jest on wykonany w stylu neoromańskim z kamienia filipowickiego (bardzo kruchy), dolomitów czerwińskich i czerwonej cegły.
W latach 1900-1908 wyremontowano kostnicę na cmentarzu, mury wokół plebani i folwarku, powstał mur otaczający kościół i studnia plebańska.
W okresie międzywojennym wyremontowano kościół, wybudowano dom katolicki, którego poświęcenia dokonał bp. Adam Sapiecha 5.11.1933 r., przebudowano plebanię, a parafia wzbogaciła się o dzwon, który został ofiarowany przez hr. Potocką.
5.11.1939 r., wojska niemieckie zajęły plebanię i utworzyły na niej kwaterę oficerską i żołnierzy niemieckich, a kapłani zamieszkujący ją zostali zakładnikami. W trakcie okupacji niemieckiej dokonano elektryfikacji kościoła i remontu jego dachu. W 1966 r., zlikwidowano dekanat nowogórski, a parafia weszła w skład dekanatu krzeszowickiego, pod którego pod należy aż do dziś.
To na tyle w tym wydaniu „Parafialnych historii„! O jakiej parafii chcielibyście przeczytać w kolejnym wydaniu? Piszcie swoje propozycje na adres redakcja.amicus@gmail.com
Do usłyszenia w kolejnym numerze!
Źródła:
- Materiały własne
- „Zarys historii Nowej Góry”, Rzepecki Bronisław, Nowa Góra – Paryż 2008, wyd. Oppidum Novimontis
- „Novus Mons, czyli Nowa Góra; szkice historyczne” Dymek Stanisław, Nowa Góra 2007, wyd. Kamograf, 2007