autor: redaktor an. Mateusz Iwaniec

Witaj Przyjacielu w sekcji liturgicznej naszego listu. Cieszę się, że tutaj jesteś.

Liturgia Eucharystyczna (od obrzędów Komunii)

Ta część Mszy Świętej to między innymi pojednanie z braćmi w wierze, ale przede wszystkim najbliższe zjednoczenie z samym Bogiem w Komunii Świętej. Mam nadzieję, że ten artykuł pomoże Ci jeszcze lepiej zrozumieć to, co dzieje się właśnie w tym momencie na Mszy Świętej.

„Ojcze Nasz”

Modlitwa “Ojcze nasz” jest jedyną modlitwą, której nauczył nas sam Pan Jezus i jest ona szczególnie ważna, dlatego też została zawarta w każdej Mszy Świętej. Już od IV wieku jest to modlitwa traktowana jako modlitwa mająca przygotować wiernych do przyjęcia Komunii Świętej, ze względu na dwa wezwania. Pierwsze z nich to “chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj” – jest to prośba o to, aby nie zabrakło nam pokarmu na co dzień, ale Ojcowie Kościoła znajdowali w tym fragmencie także aluzje do chleba eucharystycznego. Drugie wezwanie – “odpuść nam nasze winy” jest rozumiane jako pragnienie oczyszczenia się przed przyjęciem Ciała Pańskiego.

Modlitwa “Ojcze nasz” ukazuje pojednanie ludzi z Bogiem, które szczególnie uobecnia się w czasie Liturgii Paschalnej. Przywraca nam to dziecięctwo Boże i uzdalnia do wołania “Abba Ojcze”.

Embolizm

Po modlitwie “Ojcze nasz” nie mówimy  „Amen”, ponieważ Embolizm (modlitwa po “Ojcze nasz”) rozwija wezwanie “zbaw nas ode złego”. Embolizm zawiera prośbę o uwolnienie całego ludu Bożego od zła, grzechu, zamętu i wpływu szatana, a także wyraża wiarę w zwycięstwo Chrystusa nad grzechem, śmiercią i szatanem. Wyraz tej wiary to modlitwa następująca po embolizmie:  “Bo Twoje jest królestwo i potęga i chwała na wieki”

Obrzęd pokoju

Panu Jezusowi bardzo zależało, aby Jego lud był ze sobą pojednany. W Ewangelii Świętego Jana czytamy: “aby wszyscy stanowili jedno, jak Ty, Ojcze, we Mnie, a Ja w Tobie, aby i oni stanowili w Nas jedno”. Dlatego przed przystąpieniem do Bożej służby należy się pojednać. W Polsce Konferencja Episkopatu ustaliła, że akt podania sobie dłoni jest odpowiedni do naszej kultury i obyczajów, aczkolwiek np. we Francji jeszcze przed pandemią bardzo popularne było przekazywanie znaku pokoju przez pocałunek. Można także lekko się skłonić w stronę drugiej osoby, jeśli chce się bezkontaktowo przekazać znak pokoju.

Śpiew “Baranku Boży”

Podczas odśpiewywania tej pieśni kapłan łamie Hostię, co kiedyś było uważane za znak oddzielenia duszy od ciała Pana Jezusa, czyli za znak jego śmierci. Obecnie jest to znak jedności, który łączy dwa główne elementy, które charakteryzują Eucharystię – ucztę i ofiarę. Charakter uczty to łamanie chleba (na wzór żydowskiej Paschy, podczas której ojciec łamał chleb i rozdawał całej rodzinie która się wokół niego jednoczyła). Śpiew „Baranku Boży” ukazuje, że nie jest to tylko uczta, ale także ofiara Chrystusa za nasze grzechy. Następnie kapłan wrzuca mały fragment Hostii do kielicha z Krwią Pańską co kiedyś miało symbolizować zmartwychwstanie, ponieważ skoro złamanie Hostii symbolizowało śmierć, to połączenie dwóch postaci Eucharystycznych miało symbolizować zmartwychwstanie. Obecnie uważa się, że symbolizuje to prawdę, że w każdej z tych postaci osobno znajduje się pełnia Chrystusa, i w samym ciele i w samej krwi.

Ukazanie postaci Eucharystycznych

Ksiądz ukazuje wiernym Hostię i mówi „Oto Baranek Boży, który gładzi grzechy świata” (J 1,29). Przypomina to o mocy płynącej z Ofiary Eucharystycznej, czyli mocy której źródłem jest misterium paschalne. Następnie kapłan zachęca lud słowami „Błogosławieni, którzy zostali wezwani na Jego ucztę” (Ap 19,9). Słowa te nawiązują do tego, że Eucharystia jest bramą ku życiu wiecznemu. „Kto spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym” (J 6,54). Do tego faktu nawiązują również modlitwy kapłana przed przyjęciem Komunii świętej,  „Ciało i Krew Chrystusa niech mnie strzegą na życie wieczne”.

Komunia wiernych

Wierni do Komunii świętej przystępują procesyjnie. Przed przyjęciem Komunii Świętej powinni w jakiś sposób oddać cześć Najświętszemu Sakramentowi, np. przyklęknąć. Przed przyjęciem szafarz mówi “Ciało Chrystusa” na co odpowiadając “Amen” wyznajemy naszą wiarę w istotową obecność Chrystusa w postaci chleba. W trakcie przyjmowania przez wiernych Komunii Świętej wykonuje się śpiew, który ukazuje jedność przyjmujących i ich radość z przyjęcia Ciała Pana. Godzinę przed przyjęciem Komunii Świętej należy utrzymać post eucharystyczny. Służy to przygotowaniu się na przyjście Chrystusa. Po rozdawaniu komunii kapłani i szafarze obmywają palce w Vasculum czyli małym naczyniu z wodą, żeby żadna cząstka Ciała Chrystusa nie została gdzieś stracona, ale żeby rozpuściła się w wodzie tracąc swoje znaczenie – utrata materii (stały chleb) – oznacza utratę istoty. Naczynia również obmywa się wodą w procesie puryfikacji.

Modlitwa po Komuni

Modlitwą po komunii chcemy wyrazić wspólną wdzięczność kościoła (wcześniej wyrażoną w indywidualnym dziękczynieniu) za dar Eucharystii, a także poprosić o jej przyszłe owoce w życiu wiernych.

Obrzędy zakończenia

Po zakończeniu Liturgii Eucharystycznej kapłan kieruje słowo końcowe mające ukazywać związek liturgii z życiem, a następnie podaje krótkie ogłoszenia, po których udziela błogosławieństwa.

Dialog “Pan z wami”

Dialog też ukazuje to, że to nie kapłan, a sam Bóg w trzech osobach chce nam błogosławić, że jest On nam przychylny i że chce wspierać nas w codziennych staraniach o świętość. Można np. użyć formuły uroczystej. Wygląda ona tak, że po wezwaniu „Pochylcie głowy na błogosławieństwo” kapłan wypowiada 3 formuły błogosławieństwa, które są przez lud potwierdzane aklamacją „Amen”. Można też stosować formułę modlitwy nad ludem po której kapłan błogosławi słowami „Błogosławieństwo Boga wszechmogącego, Ojca, Syna i Ducha Świętego niech zstąpi na was i pozostanie na zawsze”. Lud odpowiada „Amen”.

Idźcie w pokoju Chrystusa

Na to wezwanie lud odpowiada “Bogu niech będą dzięki”, ma ono charakter posłania. Lud jest posłany, aby głosić w świecie o Chrystusie ukrzyżowanym i zmartwychwstałym, którego spotkali podczas Eucharystii. Nawiązuje to do wezwania Chrystusa skierowanego do uczniów po swojej męce, śmierci i zmartwychwstaniu “Idźcie na cały świat i nauczajcie wszystkie narody”.

Procesja na wyjście

Kapłan całuje ołtarz i udaje się do zakrystii, a w tym czasie lud śpiewa pieśń, która już nie należy do Liturgii.

Drogi Przyjacielu! Mam nadzieję, że dzięki tej serii 4 artykułów pomogłem Ci lepiej zrozumieć Najświętszą Liturgię. Głęboko wierzę, że teraz będziesz mógł lepiej przeżywać Mszę Świętą.

Do zobaczenia już wkrótce!