autor: redaktor an. Mateusz Iwaniec
Jak dobrze znowu Cię widzieć Przyjacielu. To ogromna radość że chcesz poznawać Świętą Liturgię. Mam nadzieje że ten artykuł pomoże Ci zrozumieć to czego jeszcze nie wiesz, lub utrwali twoją wiedzę na dłużej.
Liturgia eucharystyczna (bez obrzędów komunii)
Śmiało można powiedzieć że ta część mszy świętej to sedno całej eucharystii. To właśnie w tej chwili spotykamy się z żywym Chrystusem obecnym istotowo w Najświętszym Sakramencie. (z przyczyn pragmatycznych połączymy obrzędy komunii z obrzędami zakończenia i przeczytasz o nich Przyjacielu w następnym wydaniu).
Przygotowanie darów:
Jest to bardzo ważny moment podczas którego wierni oddają Bogu wraz z chlebem i winem całe swoje życie, radości, smutki i troski, włączając je w ofiarę krzyżową Chrystusa. Ten obrzęd składa się z następujących części: Do ołtarza przynosi się kielich przykryty bielizną kielichową czyli od wierzchu patrzac:
- Welon kielichowy
- Korporał
- Palka
- Patena z hostią (chyba że lud przynosi ją w procesji z darami)
- Puryfikaterz
- I na końcu kielich
Kapłan zdejmuje welon, rozkłada korporał, unosi hostię wypowiadając modlitwę. kolejno wlewa do kielicha wino i krople wody, po czym unosi kielich również wypowiadając modlitwę.
Wypowiadane wtedy modlitwy są inspirowane żydowskimi modlitwami używanymi w czasie paschy, więc Pan Jezus mógł z nich korzystać.
Zmieszana kropla wody z winem symbolizuje połączenie natury Boskiej i ludzkiej w Chrystusie, wino czerwone i w większej ilości przeważa nad wodą która Jest przeźroczysta i jest jej niewiele jednak znajduje się tam. Jest to także symbol włączenia naszej ofiary w ofiarę Chrystusa.
Okadzenie:
Okadzenie darów ukazuje jak ofiarą kościoła wznosi się do Boga, okadzenie kapłana jest uczczeniem jego godności pochodzącej z przyjęcia przez niego sakramentu święceń.
Okadzenie ludu przypomina że każdy Ma niezbywalną godność która wynika z sakramentu chrztu.
Okadzenie kapłana i ludu ukazuje także że każdy człowiek jest darem dla Boga, darem dla niego cennym, jest to także wyraz gotowości człowieka aby ofiarować się Bogu i innym ludziom, czyli dzięki mocy ducha świętego stać się miłym Panu darem ofiarnym.
Słowa “Przyjmij nas Panie stojących przed Tobą w duchu pokory i sercem skruszonym. Niech nasza ofiara tak się dzisiaj przed Tobą dokona Panie Boże, aby się Tobie podobała” wypowiadane przez kapłana w głębokim skłonie, obrzęd lavabo (czyli obmycie rąk) i tekst o charakterze pokutnym z psalmu 51 oznaczają chęć duchowego oczyszczenia, mają one nawiązywać do rytualnego oczyszczenia rąk przed wieczerzą jakiego dokonywali żydzi, więc prawdopodobnie także Chrystus. W ten sposób kapłan uznaje swoją niegodność względem misterium które zaraz wykona się za jego pośrednictwem. Słowa “przyjmij nas…” ukazują również to że Bogu ofiarujemy nie tylko dary ale także całych siebie. Kapłan wypowiadając te słowa wskazuje że Bogu nie zależy tyle na darach co przede wszystkim na nas.
Śpiew na przygotowanie darów jest wyrazem radości w dawaniu, Bóg bowiem miłuje radosnego dawcę (por. 2 Kor 9,7).
“Módlcie się aby moją i waszą ofiarę przyjął Bóg, Ojciec wszechmogący” ten fragment to wezwanie do modlitwy aby Bóg ojciec, który jest adresatem Liturgii, przyjął ofiarę którą jest Jego Syn, a którą składa kapłan i lud. “Moją i waszą” a nie “naszą” gdyż kapłan składa ofiarę na mocy święceń a lud na mocy kapłaństwa powszechnego. Ofiara jest ta sama, chociaż sposób złożenia jej się różni. Na wezwanie lud odpowiada “niech Pan przyjmie ofiarę z rąk twoich (kapłan jako główna osoba składa ofiarę) na cześć i chwałę swojego imienia ( Bóg ojciec ofiarą Chrystusa został uwielbiony, gdyż pozwoliło mu to się zjednać z człowiekiem czyli obdarzyć go swoim miłosierdziem) a także na pożytek nasz i całego Kościoła Świętego (skutkiem Ofiary Chrystusa jest zjednoczenie człowieka z Bogiem więc jest to pożytek dla każdego człowieka).
Modlitwa nad darami:
Modlitwa nad darami ukazuje włączenie naszej ofiary w ofiarę Pana Jezusa. Modlitwa Eucharystyczna jest szczytem Liturgii, jest ona jakby osłoną kryjącą pod sobą ustanowienie eucharystii w trakcie ostatniej wieczerzy. Ukazuje ona również misterium męki, śmierci i zmartwychwstania Pana Jezusa co nadaje jej moc do jej sprawowania i co pozwala przynosić jej owoce.
Dialog kapłana z ludem:
Dialog kapłana z Ludem przypomina o obecności Boga któremu jest składana ofiara z Syna, przypomina że Bóg jest ze swoim ludem i że pragnie go ratować od grzechu i śmierci, zachęca wiernych do stania się uczestnikami uobecnianych wydarzeń poprzez wejście w tę przestrzeń duchową. Następnie wzywa do dziękczynienia za to, że przez Ofiarę Jezusa Bóg udowodnił, że zależy Mu na człowieku i że chce pojednania z ludźmi, że gładzi ich grzechy. Dalej jest dalsza część prefacji która nawiązuje tekstem do żywotu świętego lub scen z historii zbawienia.
Sanctus, Sanctus, Sanctus…
Aklamacja “Święty” – wyjaśnienie kolejnych słów: “Święty, Święty, Święty – Pan Bóg Zastępów” nawiązanie do liturgii żydowskiej, używano tych słów w trakcie kultu świątynnego, aby ukazać świętość Boga, Jego odmienność od świata stworzonego; “pełne są niebiosa i ziemia chwały Twojej” Słowa te wskazują na nowość jaką wprowadził Jezus, ukazał On bowiem, że chwała Boża nie zamyka się do świątyni, ale jej uosobieniem stał się Jezus; On zaś obejmuje Sobą cały świat; liturgia ma dzięki Niemu wymiar wszech rzeczywisty czyli obejmuje nie tylko jedno miejsce, ale cały wszechświat; “Hosanna na wysokości” Te słowa także wykorzystywano w liturgii świątynnej, słowo “hosanna” oznacza tyle co “zbaw mnie”, we Mszy oznaczają radość z przybycia Pana Jezusa, który zaraz stanie się obecny pod postaciami chleba i wina “Błogosławiony, który idzie w imię Pańskie” Te słowa wskazują na Jezusa, który przyjdzie w chwale Eucharystia bowiem to nie tylko uobecnienie wydarzeń, które już miały miejsce, ale także zapowiedź (antycypacja) tego, co dopiero nastąpi, czyli powtórnego przyjścia Jezusa, Jego paruzji, nieba. Postsanctus – przejście od śpiewu “Święty” (Sanctus) do słów konsekracji – w II modlitwie eucharystycznej są to słowa: “Zaprawdę święty jesteś Boże, źródło wszelkiej świętości”, po nich w niedzielę i uroczystości następuje wspomnienie tajemnicy dnia.
Epikleza konsekracyjna:
Epikleza konsekracyjna t to prośba do Boga Ojca, aby mocą Ducha Świętego przemienił chleb i wino w Ciało i Krew Chrystusa wypowiedzenie tej modlitwy i słów konsekracji sprawia, że następuje przeistoczenie
Epikleza komunijna:
Epikleza komunijna to prośba o jedność dla wszystkich którzy przyjmują Ciało i Krew Pana Jezusa co jest nawiązaniem do modlitwy Jezusa z Ostatniej Wieczerzy, “aby byli jedno”; Modlitwy wstawiennicze czyli wezwania za Kościół, za papieża, biskupa, za zmarłych i o zbawienie dla wszystkich wierzących, aby po śmierci osiągnęli tę samą radość co Najświętsza Maryja Panna i święci – są we wszystkich modlitwach eucharystycznych, czasem dodaje się modlitwy za cały świat, o pokój itp.
Modlitwy wstawiennicze:
Modlitwy wstawiennicze pokazują, że kapłan i lud zgromadzony nie składają podczas Eucharystii Ofiary Jezusa indywidualnie, ale w łączności z całym Kościołem – tym na ziemi (papież, biskup, duchowieństwo, lud), tym w czyśćcu (zmarli) i tym w niebie (NMP i święci).
Doksologia:
Podczas Doksologii kapłan unosi Ciało i Krew Pana Jezusa ku Ojcu, co pokazuje, że Kościół składa Ojcu Ofiarę z Syna w Duchu Świętym, dzięki której człowiek osiąga szczęście i jedność z Bogiem, stąd słowa uwielbienia “Tobie chwała i cześć”. Lud odpowiada AMEN co oznacza, że akt kapłana nie był jego osobistym aktem wiary i kultu, lecz całej wspólnoty, jest to najważniejsze Amen w trakcie całej liturgii bo lud, podpisuje się w ten sposób pod Ofiarą Jezusa i jedna się z Bogiem.
Mam nadzieję Przyjacielu, że po przeczytaniu tego artykułu będziesz mógł czerpać więcej z Liturgii Eucharystycznej każdej Mszy Świętej!
Do zobaczenia w następnym wydaniu!
Źródła:
- prywatne zbiory