autor: redaktor an. Mateusz Iwaniec
Bardzo mi miło przywitać Cię, Przyjacielu, w sekcji liturgicznej naszego listu. Przygotowałem dla Ciebie coś, co na pewno pozwoli Ci lepiej zrozumieć,
a przez to i lepiej przeżyć liturgię Mszy Świętej.
Dlatego usiądź wygodnie, życzę Ci miłego czytania!
Obrzędy wstępne:
Obrzędy wstępne to pierwsza z czterech części z których składa się Msza Święta.
Następne części to Liturgia Słowa, Liturgia Eucharystyczna i obrzędy zakończenia.
PROCESJA WEJŚCIA:
Każda Msza Święta rozpoczyna się od procesji wejścia, podczas której śpiewana jest pieśń. Procesja ta, według nauczania soboru Watykańskiego ll, symbolizuje nowy lud Boży, który pod przewodnictwem Chrystusa, nowego Mojżesza, zmierza do Królestwa Bożego – ziemi obiecanej. Pieśń na wejście ma za zadanie wprowadzić wiernych w misterium i zawiązać między nimi wspólnotę. Jeśli na Mszy nie występuje śpiew, czyta się antyfonę na wejście – tak zwany introit, czyli krótki fragment z Pisma Świętego. Ułożenie procesji jest następujące: na jej czele znajduje się ministrant z trybularzem (kadzielnicą) i ministrant trzymający navicule (łódkę – przechowywuje się w niej kadzidło przed spaleniem), a dym unoszący się z kadzielnicy zachęca do uwielbienia Boga. Następnie widzimy ministranta niosącego krzyż, czyli znak przychodzącego Chrystusa, a obok niego 2 ministrantów z akolitkami (świecami), które są symbolem światłości, jaką Chrystus niesie człowiekowi. Za nimi obecna jest służba liturgiczna, na końcu której znajduje się ministrant niosący ewangeliarz (dużą księgę), z którego czyta się Ewangelię. Ostatni idzie kapłan i ewentualnie – ministranci insygniów
(pastorału i mitry).
ROZPOCZĘCIE I ZNAK KRZYŻA:
Kapłan po dotarciu do ołtarza, całuje go. To ukazuje miłość oblubienicy (Kościoła) do oblubieńca (Chrystusa). Następnie kapłan zasypuje kadzidłem rozżarzone węgielki w trybularzu, co symbolizuje uśmierzenie gniewu Bożego. Okadza krzyż i ołtarz, co z kolei jest symbolem szacunku i czci do ofiary Chrystusa, która się dokonała i zaraz dokona powtórnie. Dym kadzidła unosi się ku górze, tak samo jak myśli i modlitwy zgromadzonych na liturgii powinni wznieść się ku Bogu. Po okadzaniu kapłan udaje się na miejsce przewodniczenia, gdzie rozpoczyna Mszę Świętą znakiem krzyża. To zaznacza, że wchodzimy w ofiarę Chrystusa.
POZDROWIENIE:
Kapłan pozdrawia zgromadzonych słowami “Pan z Wami”, a lud odpowiada “I z duchem Twoim”. To ukazuje, że lud wierzy, iż kapłan ma w sobie ducha Chrystusa, którego otrzymał podczas święceń, a przez to działa on ‘in persona Christi’. Kapłan staje się Chrystusowym narzędziem, a nawet na czas Mszy staje się on Chrystusem. Słowami “Pan z wami” kapłan przypomina, że Jezus jest wśród ludu, a odpowiedź ludu przypomina, że i w kapłanie jest Chrystus. Następnie kapłan powinien wprowadzić lud w Mszę Świętą kilkoma słowami.
AKT POKUTY:
Kolejne co dzieje się podczas Mszy Świętej to akt pokuty. Ma to miejsce, ponieważ podczas Mszy Świętej Pan Jezus odpuszcza wiernym grzechy. Form aktu pokuty jest wiele – trzy podstawowe i jeden dodatkowy, szczególny. Pierwszy z nich to “spowiadam się Bogu Wszechmogącemu…”, podczas którego, uderzając się w pierś, wyznajemy skruchę za popełnione grzechy.
Drugi akt pokuty to “Zmiłuj się nad nami Panie”. Lud odpowiada “Bo zgrzeszyliśmy przeciw Tobie”. Warto zauważyć, że jest tam słowo “przeciw”, a nie – jak wiele ludzi mówi – “przeciwko”. Trzeci akt pokuty to tak zwane “tropy kyrialne”, które przyzywają miłosierdzie Boże, ale także uwielbiają Chrystusa. Po ich odśpiewaniu, bądź wyrecytowaniu, pomija się kyrie. Czwarty, nieformalny akt pokuty to aspersja, czyli pokropienie wodą święconą. Można ją wykonywać tylko w niedziele, gdyż ma ona charakter chrzcielny – ma przypominać o tym, że podczas chrztu zostały nam odpuszczone grzechy. Po aspersji także opuszcza się kyrie.
Po wyznaniu grzechów następuje absolucja – jest to modlitwa księdza, która odpuszcza grzechy.
KYRIE ELEISON:
Jest to wezwanie “Panie, zmiłuj się nad nami”. Właśnie tymi słowami w starożytności (głównie w Persji i w Rzymie) był witany przywódca po powrocie z wygranej wity lub wojny. Aklamacja ta nie ma charakteru pokutnego – jest ona uwielbieniem Chrystusa, który zwyciężył grzech, śmierć i szatana.
CHWAŁA NA WYSOKOŚCI BOGU:
Jest to starożytny i czcigodny hymn, w którym Kościół zgromadzony w Duchu świętym błaga i wychwala Boga Ojca i Baranka. Na początku był on wykorzystywany jedynie w liturgii Narodzenia Pańskiego. Później stał się jednak dużo bardziej popularny i do dziś jest stosowany we wszystkie święta, uroczystości i niedziele, poza Wielkim Postem i Adwentem. Warto podkreślić, że podczas jego odśpiewania, bądź wyrecytowania, należy na słowa “Jezu Chryste” schylić głowę, wykonując lekki pokłon. Jest to wyraz szacunku do imienia Jezus i do naszego Zbawiciela.
KOLEKTA:
Jest ona pierwszą w czasie Mszy modlitwą prezydialną, czyli taką, którą kapłan zanosi w imieniu całego ludu do Boga. Ta modlitwa zbiera intencje zebranych na Mszy Świętej. Jej nazwa pochodzi z łaciny (collegio, collectum), co oznacza zbierać. Po wezwaniu “Módlmy się” powinna nastąpić chwila ciszy, aby każdy uczestnik miał możliwość w ciszy powierzyć Bogu intencję, z którą przyszedł na Eucharystię.
Jeśli udało Ci się dotrwać do końca, to na pewno lepiej rozumiesz Obrzędy Wstępne Mszy
Świętej i to, że w Liturgii wszystko ma swój uświęcający cel i głęboką symbolikę, która ułatwia
godne i pobożne przeżycie czasu, który poświęcasz na rozwijanie relacji z Bogiem.