autor: redaktor an. Emilka Kęsek

Witaj Przyjacielu!

„Gdyby rok schowany był w zegarze, jesień byłaby magiczną godziną.”

Victoria Erickson

Jesień to szczególny czas w roku, kiedy natura przechodzi w stan intensywnych przemian. Liście drzew przybierają ciepłe, złociste barwy, a powietrze staje się chłodniejsze i rześkie. To okres, kiedy przyroda przygotowuje się do zimowego spoczynku, a my sami często czujemy potrzebę zwolnienia tempa i zanurzenia się we własnym myślach. To czas, kiedy można bez wyrzutów siedzieć pod kocykiem z pyszną herbatką i czytać książki, oglądać seriale oraz piec rogaliki cynamonowe. 

Tematem przewodnim tego wydania jest Duch Święty. Co przychodzi Wam do głowy jak myślicie o Duchu Świętym? Duch Święty, będący jedną z trzech osób Trójcy Świętej, odgrywa kluczową rolę w naszym życiu. Pełni funkcję pocieszyciela, przewodnika. Jest często przedstawiany przez różne symbole, które pomagają lepiej zrozumieć Jego obecność i działanie.

• Gołębica – “i Duch Święty zstąpił na Niego, w postaci cielesnej niby gołębica, a nieba odezwał się głos: «Tyś jest mój Syn umiłowany, w Tobie mam upodobanie».” [Łk 3,22]
• Woda – Woda, używana w sakramencie chrztu, symbolizuje nowe życie, które Duch Święty przynosi, oraz duchowe oczyszczenie i odrodzenie.
• Ogień – “Ukazały się im też języki jakby z ognia, które się rozdzieliły, i na każdym z nich spoczął jeden. 4 I wszyscy zostali napełnieni Duchem Świętym, i zaczęli mówić obcymi językami, tak jak im Duch pozwalał mówić.” [Dz 2,3-4]
• Oliwa – “Duch Pański spoczywa na Mnie, ponieważ Mnie namaścił i posłał Mnie, abym ubogim niósł dobrą nowinę, więźniom głosił wolność, a niewidomym przejrzenie; abym uciśnionych odsyłał wolnymi, 19 abym obwoływał rok łaski od Pana.” [Łk 4,18-19]
• Ręka, palec – “ A jeśli Ja palcem Bożym wyrzucam złe duchy, to istotnie przyszło już do was królestwo Boże.” [Łk 11, 20]

Poemat Edyty Stein, św. Teresy Benedykty od Krzyża – „Słodkie światło”

I.

Kim jesteś, o Ty, świateł słodyczy, co napełniasz

rozświetlając ciemności mego serca?

Prowadzisz mnie ręką matczyną

A jeśli byś puścił,  nie wiedziałabym, gdzie krok postawić.

Jesteś przestrzenią, która otula całą mą istność i w sobie zamyka.

Sięgam przepaści, rzucona w nicość

skąd cierpliwie podnosisz mnie ku Światłu.

Tyś bardziej mi bliski, niż sama sobie jestem

i głębszy, niż wszelka zażyłość,

i bez wątpienia, o Niepojęty i Niedosięgły,

pozyskać umiesz wszystko:

Duchu Święty – Miłości Ty Wieczna!

II.

Czyż nie jesteś słodki jak manna,

co z serca Syna do mego spływa,

pokarmem aniołów i błogosławionych?

Ty, co ze śmierci w życie unosisz,

budzisz mnie ku nowemu życiu,

ze snu śmiertelnego.

Dajesz nowe życie mi dzień po dniu

a dnia pewnego obfitością wypełnisz po brzegi,

życiem Twego życia. O tak, Ty sam:

Duchu Święty – O Życie Wieczne!

III.

Czyż promieniem nie jesteś,

Z Tronu Sędziego wiecznie wychodzącym

co noc rozświetlasz duszy,

bo inaczej by siebie nie poznała?

Miłosiernie i niezłomnie wnikasz w jej zakamarki

przerażoną przywodzisz do siebie.

Użyczasz schronienia w świętej bojaźni,

początku każdej mądrości, pochodzący z wysoka,

co z wyżynami na stałe nas wiążesz

w dziele Twym, co nas czyni nowymi,

Duchu Święty – Promieniu przenikliwy!

IV.

Czyż nie jesteś pełnią ducha i mocy,

z którą Baranek łamie pieczęcie wiecznych tajemnic Boga?

Wysłani przez Ciebie zwiastuni wyroków

Bożych na wierzchowcach zmyślnych świat przemierzają,

ostrzem miecza oddzielając królestwo światła od królestwa nocy.

Dzięki Twemu tchnieniu wyłania się nowe niebo i ziemia nowa,

i wszystko powraca, dzięki Twemu tchnieniu,

do miejsc sobie właściwych:

Duchu Święty – Siło zwycięska!

V.

Czyż nie jesteś budowniczym katedry odwiecznej,

co wznosi się z ziemi do niebios?

Wzmacniane przez Ciebie kolumny sięgają wysoko

trwając nieporuszone i mocno wsparte.

Opieczętowane imieniem wiecznym Boga

jaśnieją światłem

wspierając kopułę świętej katedry,

co przykrywa koronę świętej katedry

Twe dzieło przemieniające świat,

Duchu Święty – Ręko Boga!

VI.

Czyż nie jesteś jasnym lustrem,

uczynionym z bliskości tronu Najwyższego,

jak morze kryształowe,

gdzie przegląda się Rozmiłowany?

Pochylasz się nad najpiękniejszym dziełem stworzenia,

i Promieniujący oświetla Ciebie Twoim własnym blaskiem.

A najczystsza piękność wszystkich istot

jednoczy się w umiłowanej postaci

Dziewicy, Twej Oblubienicy bez zmazy:

Duchu Święty – Stwórco Wszechświata!

VII.

Czyż nie jesteś słodką pieśnią miłości i ukrytą świętością,

co wiecznie rozbrzmiewa wokół tronu Trójcy,

poślubiając czyste brzmienie wszystkich istot?

Harmonio łącząca wszystkich z Początkiem,

gdzie zbawiony znajduje tajemny zamysł swojej istoty,

radośnie promieniując ze swobodą się

rozprzestrzeniając w Twym przepływie:

Duchu Święty – Radości Ty wieczna!

Interpretacja wiersza:

Wiersz Edyty Stein, to przede wszystkim głęboka refleksja na temat Ducha Świętego, pełna ufności i duchowej kontemplacji.

I. W pierwszej części wiersza podmiot liryczny zwraca się do Ducha Świętego jako źródła światła i przewodnictwa. Duch Święty jest opisany jako „świateł słodyczy”, który rozświetla „ciemności serca” i prowadzi podmiot ręką matczyną. To bezpieczne prowadzenie jest niezbędne, aby podmiot mógł odnaleźć właściwą drogę w życiu. Duch Święty jest tu przedstawiony jako intymna, bliska obecność, bardziej przywiązana niż sama siebie, i jako przestrzeń, która otula całe istnienie, podnosząc z przepaści ku Światłu. To ukazuje głęboką więź między podmiotem a Duchem Świętym, który pełni rolę nie tylko przewodnika, ale i źródła życia i sensu.

II. Druga część wiersza koncentruje się na „słodkiej” naturze Ducha Świętego, porównując Go do „manny” – pokarmu z nieba, który zaspokaja duchowe potrzeby. Duch Święty w tym opisie daje nowe życie i budzi ze „snu śmiertelnego”. 

III. W trzeciej części Duch Święty jest opisywany jako „promień” z „Tronu Sędziego”, który rozświetla duszę i przynosi zrozumienie. Ten obraz ukazuje Ducha Świętego jako źródło oświecenia i mądrości, który prowadzi duszę ku poznaniu siebie. 

IV. Czwarta część przedstawia Ducha Świętego jako „pełnię ducha i mocy”. Duch Święty jest tu przedstawiony jako siła, dzięki której Baranek (Jezus) łamie pieczęcie tajemnic Bożych. To ukazuje jego rolę jako aktywnego uczestnika w Bożym planie zbawienia.

V. W piątej części Duch Święty jest opisany jako budowniczy „katedry odwiecznej„, symbolizującej Kościół lub wspólnotę wierzących, która wznosi się z ziemi do nieba. Duch Święty wzmacnia kolumny, które wspierają strukturę duchową. Jako „Ręko Boga„, Duch Święty jest odpowiedzialny za budowanie i utrzymywanie duchowej struktury Kościoła.

VI. Szósta część poezji ukazuje Ducha Świętego jako „jasne lustro” w bliskości tronu Najwyższego, gdzie odbija blask Bożej piękności. Jest to obraz Ducha Świętego, który przyczynia się do uświetnienia najdoskonalszych dzieł stworzenia. To podkreśla Jego rolę w ukazywaniu Bożej chwały i piękna w świecie.

VII. Ostatnia część poezji przedstawia Ducha Świętego jako „słodką pieśń miłości„, która łączy wszystkich z początkiem. Duch Święty jest tu opisany jako wieczna radość, która wprowadza w przepływ boskiej harmonii, zaspokajając duchowe pragnienia.

W całym poemacie Edyta Stein przedstawia Ducha Świętego jako bliskiego i intymnego przewodnika, źródło życiodajnej energii, moc przemieniającą świat, budowniczego duchowej struktury, odbicie Bożej piękności oraz harmonijną pieśń miłości. Relacja podmiotu lirycznego z Duchem Świętym jest przedstawiona jako głęboka, osobista i pełna ufności, pokazując różnorodność ról, jakie Duch Święty odgrywa w życiu wierzącego.

Kolejnym wierszem, który zinterpretuję, będzie utwór nawiązujący do symboliki Ducha Świętego – wody. Przyjrzymy się więc jak wodę opisuje znana wszystkim nam pisarka: Maria Pawlikowska-Jasnorzewska. 

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – „Woda”

Szklanym łukiem drżą fontanny, źródła skalne dźwięczą,

pluszczą krople — jedna, druga, trzecia, czwarta, piąta, szósta…

Białe nimfy leżą w muszlach malowanych tęczą,

zamykają mrące oczy, otwierają tęskne usta…

Mdlejąc na jedwabnych blaskach, w zielonym pomroku,

wyciągają srebrne ręce nie wiadomo gdzie i czemu?

Może patrzy z góry, z dołu, może stoi z boku

dumny władca pluszczącego, tęczowego wód haremu?

Zadźwięczała dysonansem słodkiej wody żałość pusta —

pluszczą krople — jedna, druga, trzecia, czwarta, piąta, szósta… 

Interpretacja wiersza:

Wiersz w sposób subtelny i bogaty w obrazy opisuje zmysłową scenę związaną z wodą i jej wpływem na otoczenie oraz postacie, które się w nim znajdują. 

Wiersz zaczyna się od obrazów wodnych: „Szklanym łukiem drżą fontanny, źródła skalne dźwięczą, pluszczą krople — jedna, druga, trzecia, czwarta, piąta, szósta…”  Fontanny i źródła są przedstawione jako pełne życia, a każda kropla wody jest jak odrębny dźwięk w muzyce. Szklany łuk i skalne źródła sugerują kontrast między kruchością a trwałością, między estetyką a naturą.  „Mdlejąc na jedwabnych blaskach, w zielonym pomroku, wyciągają srebrne ręce nie wiadomo gdzie i czemu?” Opis „jedwabnych blasków” i „zielonego pomroku” tworzy obraz onirycznego świata. Srebrne ręce nimf, wyciągające się w nieznanym kierunku, mogą symbolizować ich tęsknotę za czymś nieosiągalnym, dalekim. „Może patrzy z góry, z dołu, może stoi z boku dumny władca pluszczącego, tęczowego wód haremu?” Ten fragment wskazuje na obecność jakiejś wyższej, możliwe, boskiej lub władczej postaci, która obserwuje lub kontroluje scenę. „Zadźwięczała dysonansem słodkiej wody żałość pusta — pluszczą krople — jedna, druga, trzecia, czwarta, piąta, szósta…” Końcowy fragment wiersza wprowadza element kontrastu. Żałość pusta może wskazywać na uczucie niespełnienia, które jest obecne mimo piękna i harmonii otoczenia. 

Coś na zakończenie …

Punktem wyjścia do naszej refleksji o Duchu Świętym była piękna poezja, która pokazuje, jak różne aspekty Jego obecności mogą wpływać na nasze życie. Tak, jak jesień przynosi nowe kolory i zmiany w przyrodzie, tak Duch Święty wprowadza nas w różne formy duchowego odrodzenia i refleksji. Warto pamiętać, że Jego działanie jest zawsze obecne i pełne mocy.

Wiele osób codziennie doświadcza działania Ducha Świętego w swoim życiu. Może to być poprzez pocieszenie w trudnych chwilach, inspirację do działania czy też głębsze zrozumienie własnej wiary. Przykładowo, modlitwa do Ducha Świętego w momentach niepewności może przynieść spokój i jasność umysłu. Zastanów się, jak Duch Święty działa w Twoim życiu. Czy są momenty, kiedy czujesz Jego obecność? Może masz swoje własne historie lub refleksje, którymi chciałbyś się podzielić?

PS Piszesz wiersze i chciałbyś/chciałabyś, abyśmy udostępnili je w naszej gazecie? Lubisz czytać poezję, jednak zrozumienie jakiegoś wiersza sprawia Ci kłopot? Masz pytania, sugestie, czy po prostu różnego rodzaju refleksję? – Koniecznie wpadaj na naszego meila i podziel się nimi z nami! Do usłyszenia w kolejnym numerze!

Źródła:

• https://pl.aleteia.org/2022/06/05/nad-tymi-symbolami-ducha-swietego-zbyt-rzadko-sie-zastanawiamy
• https://poezja.org/wz/Maria_Pawlikowska-Jasnorzewska/25442/Woda
• http://communiocrucis.pl/2012/05/30/poemat/
• https://www.benedykta.diecezja.gda.pl/parafia-130/patronka-264
• https://misyjne.pl/przerwa-artykul/10-cytatow-o-duchu-swietym-ktore-warto-znac/
• https://www.westwing.pl/inspiration/porady-triki/ogrod-wypoczynek/cytaty-o-jesieni/#:~:text=%E2%80%9ELubi%C4%99%20jesie%C5%84%E2%80%A6,jesie%C5%84%20to%20pora%20ludzi%20samotnych.%E2%80%9D&text=%E2%80%9EJesie%C5%84%20jest%20takim%20czasem%20w,jak%20pi%C4%99kne%20mo%C5%BCe%20by%C4%87%20odpuszczanie.%E2%80%9D