autor: redaktor an. Natalia Kusiak
Drodzy czytelnicy, w jesiennym wydaniu Amicusa chcę Was zaprosić do zapoznania się trochę z tematem ikon- tych pięknych dzieł sztuki sakralnej, a szczególnie czegoś więcej o ikonie Dobrego Pasterza. Zapraszam do lektury!
Słowo „ikona” pochodzi od gr. eikon – „obraz”. Panuje przekonanie, że ikony były tworzone już od pierwszych wieków chrześcijaństwa. Są szczególnie popularne w Kościele prawosławnym, gdzie stanowią ważną część cerkwi, będąc jakby przejściem między tym co ziemskie, a tym co święte. Nie oznacza to jednak ich wykluczenia w Kościele katolickim, w którym również zajmują ważne miejsce. Dzięki swojej bogatej symbolice i głębi przesłania kiedyś były środkiem przekazu treści biblijnych ludowi, który nie umiał czytać, a teraz mogą być dla nas pomocą w modlitwie i pięknym zobrazowaniem świętości Jezusa, Maryi i świętych. Trzeba pamiętać, że w tych przedstawieniach nie znajdziemy realizmu, a postacie są ukazane bardzo schematycznie by ułatwić ich rozpoznawanie.
W odniesieniu do ikon często słyszymy sformułowanie pisać i czytać, a nie malować i oglądać. Ma to swoje przyczyny w pierwotnym przeznaczeniu tej sztuki (Biblia dla ubogich) jak i w ich podniosłym charakterze i bogatym przekazie.
Jak wiecie tematem jesiennego wydania naszego Listu do Przyjaciół jest postać Dobrego Pasterza. Dlatego przygotowałam dla Was kilka spostrzeżeń o ikonie o tym samym tytule.
Zaczynając odczytywanie ikony od napisów, widzimy najpierw w czerwonych kołach litery IC XC, które oznaczają imię Jezus Chrystus. W aureoli, wpisane w krzyż są litery mówiące o imieniu Boga objawionemu Mojżeszowi: Jestem, który jestem. Natomiast napis nad ramionami krzyża to POIMEN KALOS co tłumaczymy jako Dobry Pasterz.
Jak mówi Ewangelia Dobry Pasterz to taki, który życie swoje oddaje za swoje owce. Z ikony patrzy na nas Jezus, który stoi przed krzyżem na którym umarł za wszystkich ludzi. Przebitymi dłońmi mocno trzyma owcę która spoczywa bezpiecznie na jego ramionach. Opiera ona z wdzięcznością i spokojem głowę na ramieniu Pasterza, który według przypowieści pozostawia 99 owiec aby odnaleźć tę jedną która się zgubiła. Co ciekawe, oczy Jezusa są skierowane na czytającego ikonę, jakby pytały czy to nie on jest zagubioną owcą i potrzebuje pomocy Dobrego Pasterza. Laska pasterska trzymana przez Jezusa przypomina o psalmie 23, który mówi: Chociażbym chodził ciemną doliną zła się nie ulęknę bo ty jesteś ze mną.Twój kij i Twoja laska są tym co mnie pocieszają. Jak możemy zauważyć autor ikony zawiera w niej różne odwołania do Pisma Świętego by przybliżyć jego treść i przesłanie przy użyciu formy obrazu.
Kolejnym kluczem do pełniejszego odczytania symboliki ikony są użyte w niej kolory. Złote tło jest często używane ze względów estetycznych. Przy blasku świecy, przy której często odbywa się modlitwa ten kolor nadaje ikonie blasku i piękna. Przypomina o chwale i obecności Boga. Kolor czerwony to symbol krwawej ofiary i władzy królewskiej. Jego połączenie z niebieskim, który symbolizuje boskość ukazuje nam połączenie dwóch natur Jezusa Chrystusa- ludzkiej i boskiej.
Mam nadzieję, że przeczytanie tego artykułu zachęci Was, żeby kiedyś podjąć się trudu odczytania jakiejś ikony i przekonania się samemu jakie bogactwo przekazu i symboli może ona skrywać. I jak może stać się pomocna w naszej modlitwie. Pamiętajcie o wzroku Dobrego Pasterza, który szuka każdego z nas by w chwili, w której się gubimy i upadamy wziąć nas na ramiona i nieść nas przez życie.
A Wy macie swoje ulubione ikony? Może komuś z Was zdarzyło się w życiu napisać swoją własną? Dajcie znać! Piszcie do nas na naszego maila redakcja.amicus@gmail.com , Do usłyszenia w kolejnym wydaniu!